Her vatandaşın dikkatlice okuması gereken bir yazı!
Bugün sizlerle paylaştığımız bu yazıyı lütfen dikkatlice okuyun. Çünkü İzmir Büyükşehir Belediyesi Bilgi Edinme sorularımızı, önyargılı maksatlı olarak nitelendirmekte.
Önce Bilgi Edinme Kanunu nasıl kullanacağınızı ince ayrıntılarıyla anlatacağız sonra da Nivent Kurtuluş kendi köşesinden İzmir Büyükşehir Belediyesinden aldığı Bilgi Edinme cevabını yorumlayacak.
Öncelikle sizlerde merak ettiğiniz tüm soruların cevabını kurumlardan alma hakkınız olduğunu bilmelisiniz.
Temiz İzmir Derneği’nin tüzüğünün;
Madde 2- Derneğin amacı; Yolsuzluklara ve Haksızlıklara karşı, Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının ve dernek üyelerinin haklarını ve hukukunu korumak topluma zarar veren her türlü yolsuzluğun ve haksızlığın takipçisi olmak.
Tüzüğümüzün 4.Maddesi de, Demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetleri ile ilgili Bilgi Edinme Hakkını kullanmaları için çıkarılan 4982 No'lu ''Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'' gereği doğacak olan hak ve sorumlulukları konusunda Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının ve dernek üyelerinin bilinçlendirilmesi ve bu kanunun uygulanması konusunda faaliyet ve çalışmalar yapar.
Bilgi edinme hakkı nedir, neyi sağlar?
Bilgi edinme hakkı, bireylerin devlet kurum ve kuruluşlarının görevlerinden dolayı sahip oldukları bilgilere ulaşabilme hakkıdır. Vatandaşlar kendileriyle doğrudan ilgili olsun veya olmasın, merak ettikleri herhangi bir bilgiyi elde edebilirler. Bu sayede kamu kurum ve kuruluşları şeffaflaşır ve bilgi demokratikleşir. Bireyler bu şekilde yönetime dahil olurlar.
Herkes bu haktan yararlanabilir mi?
Evet. Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir. Hem vatandaşlar hem dernek, vakıf, şirket gibi tüzel kişiler bilgi edinme hakkına sahiptir. Yabancılar, belli koşullar dahilinde bilgi edinme hakkı yasasından yararlanabilir.
Her kurum veya kuruluşa başvurarak bilgi istenebilir mi ?
Evet. Her kurum ve kuruluşa başvurarak bilgi almak mümkündür. Bilgi istenecek kamu kurum ve kuruluşlarına örnek olarak Bakanlıklar, Merkez Bankası, İMKB, Üniversiteler, ÖSYM, RTÜK, Belediyeler, Emniyet Müdürlüğü gösterilebilir. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları da örneğin Baro, Mimarlar Odası, Tabipler Odası yasa uyarınca bilgi vermek zorundadır kuruluşlar kastedilmektedir.
Hangi konuda bilgi istenebilir?
Kurum ve kuruluşlar, bazı istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmakla yükümlüdür. Başvurulan kurum ve kuruluş söz konusu başvuruları etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmakla görevlidir. Merak edilen veya ihtiyaç duyulan birçok bilgi bu hak sayesinde öğrenilebilir.
Kurumlar başvurana öğrenmek istediği her türlü bilgiyi vermek zorunda mı?
Bilgi edinme hakkı bazı alanlarda sınırlandırılmıştır. Milli güvenliği ilgilendiren, devlet sırrı sayılan bilgilerle adli ve idari soruşturmalara ilişkin bilgiler, ticari sırlar, özel hayata ilişkin bilgiler başvuranlara verilmez.
Bilgi edinme hakkı nasıl kullanılır; nereye başvurulur?
Başvuru dilekçeleri, elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla kurum ve kuruluşlara gönderilebilir. Dilekçelerde, formlarda başvuranın adı, soyadı, imzası, adresi belirtilir. Kurum ve kuruluşların web sitelerinde formlar bulunur; genelde başvurular bu formlar doldurularak yapılmaktadır.
Bilgi edinme birimlerinde görevli personel, başvuranlara yol göstermekle ve yardımcı olmakla yükümlüdür. Böylece dilekçe veya formlarda eksikler varsa belirtmeleri ve bunların nasıl giderileceği konusunda yol göstermeleri gerekir.
Başvuru ne kadar zamanda yanıtlanır ?
Kurum ve kuruluşlar, başvuranlara on beş gün içinde yanıt vermek zorundadır. Yanıt yazılı olarak postayla veya elektronik ortamda bildirilir. Başvurunun reddedilmesi hâlinde, ret kararının gerekçesi ve buna karşı başvuru yollarının da yazıda belirtilmesi gerekir.
Başvuruya açık ve net bir yanıt verilmezse veya hiç yanıt verilmezse ne yapılabilir?
Başvuru reddedilirse bu kararın ilgiliye bildirilmesinden itibaren on beş gün içinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na itiraz edilebilir. Kurul, bu konudaki kararını otuz gün içinde verir. Kurul tarafından da başvuru reddedilirse altmış gün içinde Danıştay’da dava açılabilir. Örneğin Danıştay 2011 yılında Hopa’da yaşanan toplumsal olaylarla ilgili Bilgi Edinme Kanunu kapsamında Emniyet'in elinde ne kadar biber gazı stoku bulunduğunu öğrenmek isteyen vatandaşa, “yeteri kadar” , “gerektiği kadar” şeklinde genel geçer yanıtlar verilmesinin hukuka uygun olmadığına karar vermiştir. Bu anlamda Emniyet’in biber gazı ile ilgili bilgilerin devlet sırrı kapsamında olduğu yönündeki savunmasını da kabul etmemiştir
Başvuru için ücret ödemek gerekir mi?
Yasada başvurunun yapıldığı kurum veya kuruluşa bilgi ve belge için maliyet tutarı adında bir ücret ödeneceği belirtilmiştir. Uygulamada bilgi edinme başvuruları genelde elektronik postayla yapıldığından ve kurum tarafından verilen yanıtlar da aynı yolla iletildiğinden herhangi bir ücret istenmemektedir.
Bilgi edinme hakkı hangi yasada düzenlenmiştir?
Bilgi edinme hakkı 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ile düzenlenmiştir.
Türkiye’deki uygulama ile diğer ülkelerdeki uygulama arasında fark var mı?
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu yeni yürürlüğe giren yasalardan biridir. Yasadan beklenen sonuçların ortaya çıkması, uygulamanın yasanın amacına uygun hale gelmesi, zaman alacaktır. Örneğin Britanya Kraliçesi’nin Türkiye ziyaretinde Cumhurbaşkanı’na verdiği hediyeler, Türkiye ile Britanya arasında yasanın uygulanışını ortaya koymaya vesile olmuştur. Kraliçe Elizabeth’in Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Tayyip Erdoğan ile eşlerine verdiği hediyeleri, bilgi edinme hakkı çerçevesinde öğrenmek için Cumhurbaşkanlığı’na başvurulması sonucunda, Türkiye’den herhangi bir sonuç elde edilemezken, Britanya Dışişleri Bakanlığı bir ay içinde verdiği yanıt ile hediyeleri tek tek saymıştır.
Bununla birlikte, bilgi edinme hakkının ihlali durumunda ilgili kamu görevlilerinin işledikleri fiillerin bir ceza kovuşturmasını gerektirip gerektirmediğine bakılmaksızın haklarında tabii oldukları mevzuatta yer alan disiplin hükümleri uygulanabilecektir. 4982 sayılı Kanunun uygulanmasında ihmali, kusuru veya kastı bulunan görevliler hakkında; 657 sayılı DMK’ya tabi olanlar için bu Kanunda yer alan disiplin hükümleri, DMK’ya tabi olmayanlar için de kendi özel kanunlarının disiplin hükümleri doğrultusunda disiplin soruşturması yapılarak disiplin cezası uygulanacaktır.