Mete Gönenç gonencmete@yahoo.com
KAMU İŞLETMELERİ VERİMSİZMİ?
Küreselleştikçe azgınlaşan, saldırganlığı artan kapitalizmin en önemli iddia ve propagandalarından biri de kamu işletmelerinin verimsiz olduğudur. Bu gün üniversitelerde okutulan neredeyse tüm ekonomi kitaplarında, tekellerin zararlarına örnek olarak hep devlet ve devlet müdahaleleri gösterilmektedir. Küreselleşme ilerledikçe de İMF-DÜNYA BANKASI gibi kendi ellerindeki kuruluşlarca güçlerinin yettiği biz de dâhil olmak üzere tüm ülkelere kemer sıkma politikalarının yanında özelleştirme politikaları dayatılmaktadır.
Nitekim küresel sermayenin 28 Şubat falan derken bir anda kurdurup 2 yıl içinde iktidara getirerek, K.Derviş’e hazırlattığı manda programını uygulattığı AKP döneminde 125’i büyük olmak üzere birçok özelleştirme yapılmıştır. Cumhuriyet iktidarının en zor günlerinde halkımızın 3 kuruşluk geliri yani kanıyla, canıyla yapılan çok önemli kamu işletmeleri değerlerinin çok altında 60 milyar dolara peş keş çekilmiştir. Alıcılardan birçoğunun her gün kürsülerden EYYY… Diye bağırdıkları ülkelere olması ise işin daha da dramatik yönüdür. BOP EŞ BAŞKANLIĞIYLA işe koyulan İktidarın ekonomide bu gün geldiği nokta ise ortadadır.Ülke o kadar büyümüştür ki!satıcıların halktan tahsil ettiği KDV’nin %80 e yakın kısmı tahsil edilemez hale gelmiş MTV gibi yan vergiler arttırılmak zorunda kalınmıştır.İşsizlik ise her gün çığ gibi büyümekte iken .Demokrasimiz????
Aslında kapitalizmle yönetilen ülkelerde kamu işletmeleri, özel sektörcü yöneticiler tarafından yönetildiğinden bu işletmelerin yeteri kadar başarılı olamadıklarını müfettiş olarak görevli olduğum dönemde birçok defa ben de gördüm. Örneğin kendi kuruluşunu yapabilecek tüm eleman ve teçhizata sahip PETKİM in bu imkânlar peşkeş çekilerek taşeronlara yaptırılması gerçekten çarpıcı bir örnektir. Araştırdığımda gördüm ki! Bu işletmelerin devlet adına sahipliğini yürüten kişiler, bunlara ek maddi imkân yaratmak için iş bilmeyen emekli paşalar ve devlet yönetiminde zaten işi başından aşkın üst yöneticiler tarafından yürütülüyordu. Yani kuruluş amaçlarına uygun olarak profesyonel yöneticilerin devlet adına bu işletmeleri yönetmesi ise verimliliği hemen arttıracak bir çözüm olarak açıkça gözükmekteydi. Kaldı ki sanayiye ucuz hammadde yaratmak, özel sektörün yapmaya yanaşmadığı üretimleri yapmak gibi çok da önemli işleri başaran bu işletmelerin üç kuruşa satılması kanımca ülke ekonomisine vurulmuş e büyük darbelerden biridir.
Bütün bu kötü yönetimlere rağmen yinede bu kuruluşlar ülkemiz ekonomisine büyük katkılarda bulunmuşlardır. Verimsiz denilen Telekom özelleştirilene kadar vergi şampiyonluğunu kimseye bırakmaz Petkim ve diğerleri hep üst sıralarda yer alırken verimli! Hale getirmek için özelleştirildikten sonra nedense gözlerimiz bunları şampiyonlar listesinde görememektedir.
İşin belki de en önemli yanı başta telefon şirketleri, bankalar gibi bu dev şirketler de hizmet kalitesinin de her gün daha da düşmesidir. Kamuda verimsizliğin nedeni olarak ileri sürülen büyüklük ve dolayısıyla verimsiz bürokrasi kamudan da büyük hale gelen bu tekellerde fazlasıyla oluşmuştur. Daha fazla kar için sürekli işçi çıkaran yerine yapay zekâ dediğimiz bilgisayarlarla PARAYLA MÜŞTERİ HİZMELERİ verilmesi ise hiçbir ölçüyle izah edilemeyecek bir durumdur. Özellikle de özelleştirilen bu işletmelerin hizmet kalitesini ve ekonomi ve maliyemize katkısını yakından izlemek ülkesini seven herkesin görevidir.