Ne zaman bir açıklama yapacaksınız?
Bilgisine önem verdiğim bir mühendis arkadaşıma Mustafa Kemal Sahil Bulvarı ihalesi ile ilgili Sayıştay Başakanlığı tarafından yazılan Raporu ve Bilirkişi inceleme tutanaklarını İstanbul'da yaşayan çok yakın dostuma gönderdim.
Konuyu bana yorumlarmısın diye,
Raporu aldıktan sonra, "yorumlanacak yeri yok. Tam anlamıyla SKANDAL" dedi ve ekledi,
"..,Benim merak ettiğim 65 lik fore kazık öngören projeyi kimin yaptığı ve projenin hesapları. Burada çok dikkat çekici olan Yüklenici ile IBB ihale sorumlularının tam işbirliği içerisinde ....., oldukları."
Israrla yorumlamasını isteyincede, beni kıramadığından, yorumladı.
İZMİR- MUSTAFA KEMAL SAHİL BULVARI TAŞIT ALTGECİDİ YAPILMASI İŞİNDEKİ İLERİ DÜZEYDE KAMU ZARARINA YOL AÇAN HATALI İDARİ VE TEKNİK UYGULAMALAR ÜZERİNE GÖRÜŞLER
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 31.03.2015 tarihinde ihale edilen “Mustafa Kemal Sahil Bulvarı Taşıt Altgecidi Yapılması İşi“, kamu zararına yol açmış olan önemli teknik ve ihale uygulaması hataları içermektedir. Burada özellikle kritik olan, bu hataların sehven (yanlışlıkla) yapılmış hatalar olmayıp, kasıtlı, menfaat sağlamaya dönük gerçekleştirilmiş uygulamalar oldukları şüphesinin ağırlıklı olmasıdır.
Bu konuda TC Sayıştay Başkanlığının 12.06.2017~15.09.2017 tarihleri arasında yaptırmış olduğu bir bilirkişi raporu bulunmaktadır. Bu raporda Altgeçit Yapımı işi, alakalı görünen diğer iki ihale;
“Mustafa Kemal Sahil Bulvarı Küçükyalı ile Karataş Arası Muhtelif Altyapı ve Sanat Yapısı Yapılması İşi”,
“İl Sınırları İçindeki Ulaşım Yollarında Asfalt Kaplaması, Bakım ve Onarım Yapılması İşi”
Uygulamaları ile birlikte incelemiş olup Bilirkişi Raporu önemli ölçüde tutarlı görünmektedir.
Aşağıda belirtilmiş olan görüşlerde Bilirkişi Raporunda yer alan detaylara girilmesine gerek görülmemiş, çıkar amaçlı ve kamu zararına yol açmış olan hatalı uygulamaların anlaşılır şekilde ortaya konulmasına çalışılmış, iki hatalı uygulama üzerinde durulmuştur.
(a) Yüklenici teklifinde birim fiyatlı işlerde 1,00 metresinin rayiç bedeli 151,39 TL olan 0,00~18,00 metre boyunda 65lik fore kazık bir metresi için 1,00 TL birim fiyat teklifi vermiştir. Benzer şekilde rayiç bedeli 163,62 TL olan 18,01~36,00 boyda 65lik fore kazık birim fiyatı için yine 1,00 TL teklif etmiştir. Bu, ihale komisyonu tarafından da ihale onay makamları tarafından da ihale değerlendirilmesi ve onayı sırasında üzerinde durulmuş olması gereken bir durumdur.
Şöyle ki, İdare tarafından hazırlanmış olup ihalede esas alınan Projenin kapsamındaki önemli işlerden birisi için teklif sahibi bir firma “ben bunu bedel almadan, giderlerini kendi cebimden karşılıyacak yaparım” demiş oluyor. Bu durumda teklif sahibine “neden, sen İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden zengin misin?“ diye sorulması gerekmez mi? Teklif sahibi elbette parasını cebinden karşılayarak iş yapmayı aklının ucundan bile geçirmiyor. Niyet belli. İşi alırsa Projeyi değiştirerek, revize ederek uygulamada 65lik kazık kullanmayacak. Ancak birim fiyat teklifinde nasıl olsa kullanmayacağına inandığı 65lik kazığı bedelsiz yapma anlamına gelecek bir fiyat teklif ederek toplam teklif bedelini düşürerek ihaleyi alma şansını da arttıracak.
Ayrıca aynı teklifde 120 lik kazık için ise rayiç bedelin 1.75 katına yakın fazla bir fiyat teklif ediliyor. 0,00~18,00 metre boyda 120lik kazığın 1 metresinin rayiç bedeli 416,36 TL iken teklif edilen birim fiyat 750 TL, 18,01~36,00 boydaki 120lik fore kazık için teklif yine 750 TL. Bir kamu kuruluşunda inşaat işi ihale komisyonunun hemen mim koyması gereken bir durum.
Ortaya çıkan tablo tartışmasız olarak teklif sahibinin dürüst olmayan cüretini göstermektedir. Bu cüreti nereden alabildiğinin değerlendirmesinin ise yazılmasına gerek görülmemektedir.
Bu tablo ile ortaya konulan çok kısa olarak tekrar açıklanırsa, ihalenin alınmasından sonra teklif sahibi 65lik kazık imalatı yapmayı hiç düşünmemektedir. Bir Proje revizyonu ile pek çok işi kendi çıkarına uygun hale getirecek, bu arada 65lik fore kazıklar yerine fahiş teklif birim fiyatlı 120lik kazıklar kullanılacaktır. Hiçbir teklif sahibi sonuç alacağından emin olmadan bu şekilde bir teklif veremeyeceği açıktır.
(b) İhale sonrasında Yüklenicinin önerdiği Proje Revizyonu kapsamında lehine çeşitli farklılıklar gerçekleştirmiş olmanın yanısıra çok temel bir yanliş uygulama yapılmış olduğu görülmektedir. Yüklenici tarafından önerilen ve İdare tarafından onaylanan bir yanlış uygulama ile, keşif artışı oranının yanlış hesaplanması ile sözleşmenin usulüne uygun bir şekilde tasfiye edilmesi gerekirken iş bütünüyle farklı, yüklenicinin biçimlendirdiği bir kapsama çevrilmiş olarak sürdürülmüştür.
Konunun izlenilebilmesi açısından “Yapım İşleri Genel Şartnamesi” nin 21. Maddesi aşağıya alınmıştır.
“Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi
Madde 21 - (1) Yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,
şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.
(2) Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, bu oranı sözleşme bazında % 40’a kadar artırmaya yetkilidir.
(3) Karma sözleşmelerde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan koşulların gerçekleşmesi şartıyla, artışa konu iş, sözleşme bedelinin;
a) Götürü bedel teklif edilen iş kısımlarına ait tutarının % 10’una,
b) Birim fiyat teklif alınan iş kısımlarına ait tutarının % 20’sine, kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir. Bakanlar Kurulu birim fiyat teklif alınan iş kısımlarına ait oranı sözleşme bazında % 40’a kadar artırmaya yetkilidir.
(4) İşin yukarıdaki şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
(5) Sözleşme bedelinin % 80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5’i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir”. denilmektedir.
İşin sözleşme toplam sözleşme bedeli 36.475.519,47 TL olup bunun içerisinde götürü bedelli işler payı 10.875.000,00, birim fiyatlı işler payı ise 25.600.519,47 TL olmaktadır. Yüklenicinin çıkarı yönünde gerçekleştirdiği proje revizyonu sonucunda anahtar teslimi götürü bedel işlerin tamamı ile sözleşmesindeki birim fiyatlı işlerin tamamına yakını iş kapsamından çıkartılmıştır. Bu şekilde revize edilen projeler ile ilk sözleşmedeki 25.600.519,47 TL olan birim fiyatlı işler tutarı 41.432.640,19 TL olmuştur.
Bu değerler ile iş artışı bedeli birim fiyatlı işler için hesaplandığında
41.432.640,19-25.600.519,47 = 15.832.120,72 =%61,8 bulunmaktadır.
25.600.519,47 25.600.519,47
Bu tabloya karşın keşif artışı olurunda keşif artışı yanlış değerler kullanılarak %19,38 olarak belirtilmiş, tasfiye edilmiş olması gereken iş çok yüksek maliyetli noktalara getirilmiştir.
Bu, Kamu zararına yol açan, Yükleniciye haksız kazançlar sağlayan tablonun İzmir Büyükşehir Belediyesi gibi bir kuruluşun ihalelerinde kolay kolay karşılaşılmayacak bir durum olduğu kabul edilerek İdare tarafından konu üzerine ciddiyetle eğilinmesi gerektiği düşünülmekte, ümit edilmektedir.
Benim asıl merak ettiğim konu hergün üzerinden onbinlerce araç geçecek olan alt geçit projesi güvenli mi değil mi?
Konuya ilişkin İzmir Valiliğinden istemiş olduğumuz kontrol yazılarını kime gönderdikleri konusunda pazartesi akşamı belgesiyle yazmaya devam edeceğiz.