1. Zemin: 1997 Sözleşmesi ve Şaibeli Devir
1997 yılında dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura,
Basmane’deki —o dönemde ESHOT garajı olarak kullanılan— 20.866 m² büyüklüğündeki arsayı
kat karşılığı inşaat sözleşmesiyle ihaleye çıkarır.
Ama bu sözleşmede çok ilginç bir madde vardır:
Henüz inşaat başlamadan, hatta temel bile atılmadan,
yapılacak inşaatın %89’u yüklenici firmaya devredilir.
Bu durum zaten hukuken sakattır çünkü
kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde inşaat ilerledikçe oran teslim edilir.
Yani yüzde 10’luk kısmı yapmadan yüzde 10 mülkiyet devri olmaz.
Ama Özfatura yönetimi bu ilkeyi çiğner,
ve “tapusuz, temelsiz” bir mülkiyet aktarımı yapar.
2. Plan Oyununa Giden Yol: 1998–1999
1998’de inşaat ruhsatı alınır — fakat 1/1000 uygulama imar planı yoktur!
Yani ruhsat verilmesi yasal değildir.
İzmir 3. İdare Mahkemesi’nde vatandaşlar ve Şehir Plancıları Odası dava açar.
Ve 1999 yılında mahkeme yürütmeyi durdurur.
İnşaat daha başlamadan durur.
Normalde bu karar sonrası belediyenin sözleşmeyi feshedip,
tapuları geri alması gerekirdi.
Ama tam o sırada “plan oyunu” başlar.
3. “Seçim Öncesi Son Hamle”: 1999 Yerel Seçimleri Öncesi
Burhan Özfatura’nın görevi bitmek üzeredir.
Yerel seçimlere bir ay kala,
imar planı yeniden değiştirilir.
Emsal (inşaat hakkı) artırılır,
ticaret + turizm alanı genişletilir,
ve inşaatın kat yüksekliği yükseltilir.
Ama en önemlisi:
Yargı kararının iptal ettiği plan, farklı bir isimle yeniden getirilir!
Yani aynı plan, farklı bir “revizyon” numarasıyla onaylanır.
Bu sırada müteahhit lehine yeni imar notları eklenir:
- Otel yapılabilir,
- Kongre merkeziyle birlikte ticari birimlerin oranı artırılabilir,
- Otopark alanı yeniden düzenlenebilir.
Bu düzenleme, Güçbirliği Holding ve EGS Bank çevresinin taleplerine tam uyar.
Yani “imar planı”, kamu yararı değil, müteahhit çıkarı gözetilerek yapılır.
4. Seçimden Sonra Ortaya Çıkan Gerçek
1999 yerel seçimlerinde Özfatura kaybeder.
Yeni başkan Ahmet Piriştina olur.
Ancak Özfatura’nın giderken bıraktığı plan,
Piriştina’nın eline bir hukuki mayın olarak kalır.
Tapular çoktan devredilmiştir,
imar planı iptal edilmiştir,
ama müteahhit elinde “%89 paylı tapu”yla ortadadır.
Belediye artık sadece %11’lik payın sahibidir.
Yani 1999’daki plan değişikliği,
İzmir’in malının %89’unun “plan revizyonu” bahanesiyle elden çıkartılmasını meşrulaştıran hamledir.
O yüzden buna İzmir kamuoyunda yıllarca “1999 Plan Oyunu” denmiştir.
5. Sonuç: Bugünkü Krizin Kökü
Bugün Cemil Tugay’ın “TMSF ile %70–%30 mutabakat yaptık” dediği tablo,
işte o 1999 Plan Oyununun uzantısıdır.
O gün yapılan yanlış devir,
bugün hâlâ İzmir’in boynundaki pranga.
Ve ironik biçimde,
o dönemde hiç çivi çakılmadan devredilen inşaat alanı,
bugün “Basmane Çukuru” olarak anılıyor.
Yani çukurun mimarı aslında “dozer değil, kalemdir.”
Özetle:
- 1997 → Kat karşılığı sözleşme (hukuksuz devir).
- 1998 → Plan iptali + yürütmenin durdurulması.
- 1999 → Özfatura’nın giderayak yaptığı plan revizyonu.
- Sonuç: %89 özel firmaya geçti, %11 belediyede kaldı.
- Bugün: %30 dan söz ediliyor
- Kimse tamamı belediyenin diyemiyor!
