ÇEVRE ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İL MÜDÜRLÜĞÜ
TABİAT VARLIKLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
İTİRAZ EDEN : TEMİZ İZMİR DERNEĞİ
KONU : Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 29.04.2025 tarihinde 12372640 sayılı Olur’u ile 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 109. Maddesi uyarınca onaylanan İzmir ili, Balçova ilçesi, İnciraltı Bölgesine İlişkin İzmİr-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği ’ne ilişkin plan kararına itirazımızdır.
İTİRAZLARIMIZ : Bu itirazın amacı; 29.04.2025 tarihinde onaylanan ve 12.06.2025-11.07.2025 tarihleri arasında askıya çıkan “İzmir ili, Balçova ilçesi, İnciraltı Bölgesine İlişkin İzmİr-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği’’ ne ilişkindir.
Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri (Tanımlar için bakınız, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu) “Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik”doğrultusunda Bakanlığın önerisi ve Cumhurbaşkanı kararıyla tespit ve ilan edilmektedir.
Bakanlığın (Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü), Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi (KTKGB) ve/veya Turizm Merkezi (TM) ilan edilecek bölgelerin tespiti konusunda yetkilidir. Bu çerçevede Bakanlık uzmanları tarafından Ülke çapında dönem dönem yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda KTKGB ve/veya TM ilan edilebilecek potansiyele sahip yöreler tespit edilmektedir. KTKGB ve/veya TM seçiminde, organize turizm faaliyetlerinin geliştirilebileceği geniş alanlar tercih edilmekte, oluşacak artı değer, mülkiyet, altyapı ve çevre etkisi üzerinde önemle durulmaktadır.
KTKGB ve/veya TM ilan edilen/edilecek yerlerde, yatak kapasitesi yaratmak ve mevcut kapasiteyi artırmak, mekân kalitesini iyileştirmek hedeflerinin yanı sıra turizmin aynı zamanda bir seyahat planlaması, turizm hareketlerinin ve yatırımlarının (konaklama, kamping, kaplıca, kayak merkezi v.b.) planlama ve tahsis yetkisi ile yönlendirilmesi olgusu olduğundan hareket eden Turizm Bakanlığı , bu amaçla gelen teklifler için hazırlanacak raporlara dair bir çerçeve belirlemiştir. Bu aşamaları geçen bölge
“İlk olarak 13.09.1989 tarihli, 20281 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile “Turizm Merkezi” ilan edilmiştir. Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen İnciraltı Turizm Merkezinde anlaşılan Turizmi geliştirme amacından vazgeçilmiş durumdadır ki “ TURİZM ALANLARININ TAMAMI TERCİHLİ KULLANIM ALANI” Kullanımına dönüştürülmüştür.
İnciraltı; İzmir’in batı gelişme aksında bulunan, farklı tarihlerde 1., 2. ve 3. Derece doğal sit alanı olarak belirlenen, kuru mutlak tarım alanı statüsünde olan, lagün, dalyan ve sulak alanları barındıran, kentimizin en önemli açık yeşil alanı olma özelliğine sahiptir. Dolayısıyla hızla betonlaşan kentimizde doğal özellikleriyle önemi daha da artması gereken bir alan olarak ön plana çıkmaktadır.
İnciraltı bölgesi; yıllarca tarımsal amaçla kullanılmış olmasına rağmen zaman içerisinde büyük bölümü satışlarla el değiştirmiş, izlenen bilinçli politikalarla toprak yapısı bozulmuş ve sürekli uygulanamayacak planlar yapmak suretiyle topraktan ‘ekonomik gelişme‘ umudu vaat edilmiş körfeze kıyısı olan, kent merkezinde kentin nefes aldığı bir alandır. Yıllardır süregelen İnciraltı sorununda zarar gören “gerçek” İnciraltı sakinleri ve İzmir kentidir.
ARTIK SONA GELİNDİĞİ ÖNE SÜRÜLEN BU SÜREÇTE TOPLUMSAL UZLAŞIDAN, BİLİMSEL DOĞRUDAN VE ORTAK AKILDAN UZAKLAŞILDIĞINI GÖRMEKTEYİZ.
İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Notlarının 7.Genel Hükümler başlığının 7.2.maddesinde; ‘’ BU PLANDAN ÖLÇÜ ALINARAK UYGULAMAYA GEÇİLEMEZ. BU PLAN İLE BELİRLENEN KENTSEL YERLEŞME ALANLARI, BU ALANLARIN TAMAMININ YERLEŞİME AÇILACAĞINI GÖSTERMEZ. BU ALANLARIN SINIRLARI, ALT ÖLÇEKLİ PLANLAMA ÇALIŞMALARINDA İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARIN GÖRÜŞLERİ İLE DOĞAL, YAPAY VE YASAL EŞİKLER DOĞRULTUSUNDA, BU PLANDA VE PLAN HÜKÜMLERİ EKİNDE YER ALAN TABLODA BELİRLENEN HEDEF NÜFUS DİKKATE ALINARAK KESİNLEŞTİRİLİR.’’ İbaresi yer almaktadır.
Plan ölçeği gereği bu plandan ölçü alınamaz fakat plan üzerinde yapılan değişiklik ile yaklaşık 100 ha büyüklüğünde bir alan Bölge Parkı/Büyük Kentsel Yeşil Alan kullanım kararının azaltıldığı görülmektedir. Turizm Tesis Alanı kullanım kararının da Tercihli Kullanım Alanı kararı ile değiştirildiği, bu durumunda alt ölçeklerde daha yoğun bir yapılaşmaya ve nüfus yoğunluğuna gidilebilmesinin önünü açacaktır. Bu durumda da Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 11.maddesi Ek-2 uyarınca Sosyal Donatı Alanları asgari standartlara çelişerek 100 HA’LIK BİR BÖLGE PARKI/BÜYÜK KENTSEL YEŞİL ALAN AZALTMASI SÖZ KONUSUDUR.
Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi/Turizm Merkezi plan kararı bulunan söz konusu alan mevcut 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında Turizm Tesis Alanları kullanım kararında kalmaktadır. Mevcut plan notlarında;
Turizm Tesis Alanları;
‘’8.4. TURİZM TESİS ALANLARI
8.4.1. TURİZM TESİS ALANLARINDA, 2634 SAYILI TURİZMİ TEŞVİK KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLERİ DOĞRULTUSUNDA UYGULAMA YAPILACAKTIR.
8.4.2. KENTSEL YERLEŞME ALANLARI İÇERİSİNDE TURİZM TESİSLERİ İÇİN YER AYRILABİLİR. BU KULLANIMLARIN YAPILAŞMA KOŞULLARI ALT ÖLÇEKLİ PLANLARDA BELİRLENECEKTİR.
8.4.3. BU TESİSLERİN İMAR PLANLARI İLE MİMARİ PROJELERİ TOPOGRAFYA VE DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜNE UYGUN OLARAK HAZIRLANACAKTIR.
8.4.4. TURİSTİK TESİSLERDE RENK, ÇATI KAPLAMASI, CEPHEDE DOLULUK VE BOŞLUK ORANLARI, BİNA BİRİM ÖLÇÜLERİ VB. GİBİ KONULARDA ÇEVRE KARAKTERİSTİKLERİNE UYULARAK, BÖLGENİN TARİHİ VE KÜLTÜREL KİMLİĞİ KORUNACAKTIR. ‘’
Öneri Plan Kararı ile Tercihli Kullanım Alanı’na ilişkin mevcut plan notları;
‘’8.4.5. TERCİHLİ KULLANIM ALANLARI
8.4.5.1. BU ALANLARDA TURİZM KULLANIMI AĞIRLIKLI OLMAK ÜZERE, KONUT KULLANIMI İLE BUNLARIN TAMAMLAYICISI OLAN TİCARİ FAALİYETLER İLE SOSYAL VE TEKNİK ALTYAPIYA İLİŞKİN YAPILAŞMA KOŞULLARI ÇEVRE İMAR BÜTÜNLÜĞÜ GÖZETİLEREK ALT ÖLÇEKLİ PLANLARDA BELİRLENECEKTİR.
8.4.5.2. BU ALANLARDA ONAYLI ALT ÖLÇEKLİ PLANLARDA YOĞUNLUK ARTTIRICI DÜZENLEMELERE GİDİLEMEZ.
SONUÇ VE İSTEM
Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda ;
- 2634 sayılı TURİZMİ TEŞVİK KANUNU
Planlar: Madde 7 – (Değişik: 24/7/2003-4957/2 md.) (Değişik birinci fıkra: 18/7/2021-7334/5 md.) Bakanlık; kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde her ölçekteki planları yapmaya, yaptırmaya, re’sen onaylamaya ve tadil etmeye yetkilidir. Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde yer alan korunan alanlarda her ölçekteki plan teklifleri sadece Bakanlığa sunulur. İlgili kurul, kurum ve kuruluş görüşleri doğrultusunda Bakanlıkça incelenerek uygun görülen planlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir. Bu planlar, Bakanlık ile mutabakat sağlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ilgili tabiat varlıklarını koruma bölge komisyon kararı da dahil en geç altı ay içinde sonuçlandırılır. Bu alanlarda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından plan hazırlanması veya hazırlattırılması durumunda; Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılacak onamaya esas olmak üzere Bakanlığın uygun görüşü alınır. BALÇOVA BELEDİYESİ TURİZM BAKANLIĞI VEYA ÇEVRE ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI TARAFINDAN BU ÖLÇEKTEKİ PLANI YAPMAYA HAZIRLAMAYA KANUN GEREĞİ “YETKİLENDİRİLMİŞMİDİR” BU YETKİ İLE Mİ HANGİ YÖNTEM İLE OLDUĞU AÇIKLANAMAYAN SÖZLEŞME İMZALANMIŞTIR.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Turizmi geliştirmek, Turizm Potansiyelini arttırmak üzere ilan edilen “İnciraltı Turizm Merkezi’nin tamamını üst ölçek plan kararı ile “TERCİHLİ KULLANIM ALANI” na dönüştüren 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planı değişikliği’ne Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “PDİK (Plan değerlendirme inceleme komisyonu) görüşü ve Uygun görüşü var mıdır.
- Tercihli Kullanım Alanına dönüştürülen alanda daha yoğun bir yapılaşmaya ve nüfus yoğunluğuna gidilebilmesinin önünü açan bu durum, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 11.maddesi Ek-2 uyarınca Sosyal Donatı Alanları asgari standartlara çelişmekte 100 ha’lık bir Bölge Parkı/Büyük Kentsel Yeşil Alan azaltmasına yol açmaktadır.
- 29.04.2025 tarihinde onaylanan ve 12.06.2025-11.07.2025 tarihleri arasında askıya çıkan “İzmir ili, Balçova ilçesi, İnciraltı Bölgesine İlişkin İzmr-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği ve Plan Açıklama Raporunda Kurum görüşü altında verilen görüşler hem eksik hem de eski tarihli görüşler olup güncellenmemiş, birçoğunun yazılarında geçerli olduğu belirtilen süresi dolmuştur.
- Plan Açıklama Raporu kendi içinde bile çelişki içinde olup, Turizm Merkezi kullanım kararlarını Konut dahil farklı kullanım kararlarına dönüştürülmesini “yönetsel bilimsel kamusal her açıdan açıklamaktan acizdir.
“Plan Açıklama Raporu Gerekçe bölümü;
Yürürlükteki planda İzmir Kent Ormanı’na paralel bir (doğu-batı güzergahında) biçimde uzanan “Bölge Parkı / Büyük Kentsel Yeşil Alan”, Balçova İlçesi kentsel yerleşik alanı ile Kent Ormanı arasında geçişkenlik sağlayarak kentin orman ve deniz ile olan etkileşimini kuvvetlendirmek için kuzey-güney aksında yeniden tasarlanmıştır. Yaklaşık 26,1 HEKTARLIK yüzölçümü ile il bütününde İzmir’in en büyük yeşil alanlardan biri olacak olan bu yeşil alan güneyde İzmir-Çeşme Otoyolu üzerinden Balçova İlçesi kentsel yerleşik alanına ve İzmir Metro sistemi duraklarından “Çağdaş İstasyonu”na ulaşacak biçimde kurgulanmıştır.MEVCUT YÜRÜRLÜKTEKİ PLANDA İSE 128 HEKTAR İDİ “
Yürürlükteki planda bulunan “Turizm Tesis Alanı” fonksiyonu; farklı kullanımların bir arada yer aldığı homojen bir kent yaratmak adına “TERCİHLİ KULLANIM ALANI” olarak güncellenmiştir.
- 29.04.2025 tarihinde onaylanan ve 12.06.2025-11.07.2025 tarihleri arasında askıya çıkan “İzmir ili, Balçova ilçesi, İnciraltı Bölgesine İlişkin İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği Mevcut kent haklarımızın korunması ve kamunun tarafımıza vermiş olduğu haklar doğrultusunda bir planlama anlayışının geliştirilmesini Planın Askı sürecinde tamamen uzlaşmacı bir yöntemle haklı taraflarımızın değerlendirilmesini talep eder İtirazımızın yasal süresi (Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği 33.madde “…askı süresinin dolduğu tarihten itibaren en geç otuz gün içinde içerisinde”) cevaplanmaması halinde “zımnen reddedildiği” kapsamında ilgili yasalarda belirtilen “yürütmeyi durdurma ve iptal davası” açılacağı hususunda gereğini arz ederiz.
SAYGILARIMIZLA.
