İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA SUNULMAK ÜZERE
İZMİR 8. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’ NA
DOSYA NO : 2023/1409 E – 2025/408 K.
DAVACI : Temiz İzmir Derneği adına Nivent KURTULUŞ
İSTİNAF TALEBİNDE BULUNAN
DAVALI YANINDA
MÜDAHİL : BXXXXXX.
VEKİLLERİ :
DAVALI : Kültür ve Turizm Bakanlığı
VEKİLİ :
KONU : T.C. İzmir 8. İdare Mahkemesinin 24.03.2025 tarih, 2023/1409 E. – 2025/408 K sayılı kararının istinaf incelemesi sonucunda da kabul edilmesine karar verilmesi hk.
AÇIKLAMALAR :
1)-Davacı Temiz İzmir Derneği geçmişten bugüne kadar 50’ye yakın iptal davası açmış olup, birçoğunu da kazandığı halde açtığımız iptal davalarından hiç birisi derneğimizin “Subjektif Dava Ehliyeti Olmadığı” gerekçesiyle reddedilmemiştir.
Temiz İzmir Derneği Tüzüğünde (Ek : 1) “Derneğimizin Amaçları” bölümünün ilk 4 maddesi şöyledir:
“DERNEĞİN AMAÇLARI
a-Yolsuzluklara ve Haksızlıklara karşı, Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının ve dernek üyelerinin haklarını ve hukukunu korumak topluma zarar veren her türlü yolsuzluğun ve haksızlığın takipçisi olmak.
b- Kamunun ve Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının haklarını ve mağduriyetlerini korumak adına her türlü girişimlerde ve hukuki mücadelede bulunmak.
c- Merkezi ve Yerel Yönetimlerin yasalara aykırı topluma zarar verecek şekildeki uygulamalarının açığa çıkmasını , yargıya taşınmasını ve sonuna kadar sağlamak için , özel ve kamusal gayrimenkuller üzerinde hukuka aykırı imar uygulamaları, kamulaştırma, ihale, alım-satım vb. idari işlem ve eylemlerinden doğan mülkiyet hakkı ihlalleri ve kamu mallarına verilen zararlar nedeniyle mağduriyete maruz Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının ve dernek üyelerinin yasalardan ve uluslar arası sözleşmelerden doğan her türlü ortak hak ve menfaatlerini korumak amacıyla dava açmak.
d- Bu amaçla Merkezi ve Yerel Yönetimler tarafından yapılan her türlü düzenleme ve uygulamaların Anayasa, Mevcut Yasalar ile Uluslararası Sözleşmelere, adalet ve hakkaniyete uygunluğunu denetleme ve bu konuların takipçisi olmak. “ (Dernek Tüzüğü, Derneğin Amaçları Madde 2)
Derneğimizin belirli ve ortak amacı tüzüğümüzün yukarıdaki belirtilen maddelerinde son derece açık bir şekilde ifade edilmiştir.
Derneğimiz sadece üyelerimizin hak ve menfaatlerini savunmak için değil aynı zamanda ortak amaçları gerçekleştirmek için de kurulmuştur.
Derneğimizin ortak amaçlarından en önemlisi ise
“ Özel ve kamusal gayrimenkuller üzerinde hukuka aykırı imar uygulamaları, kamulaştırma, ihale, alım-satım vb. idari işlem ve eylemlerinden doğan mülkiyet hakkı ihlalleri ve kamu mallarına verilen zararlar nedeniyle mağduriyete maruz Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan tüm vatandaşlarının ve dernek üyelerinin yasalardan ve uluslar arası sözleşmelerden doğan her türlü ortak hak ve menfaatlerini korumak amacıyla dava açmak“ tır.
“Topluluk Davası
Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde, üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespiti veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgilileri gelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir.” (HMK Madde 113/1)
Bu konuya ilişkin verilmiş Danıştay kararları şöyledir :
(8. D., E. 2019/8158 K. 2022/93 T. 19.1.2022) (6. D., E. 2018/8657 K. 2020/2302 T. 24.2.2020) (6. D., E. 2011/1987 K. 2014/1503 T. 28.2.2014) (Danıştay 6.D. 30.12.2011 tarihli, E.2011/2097, K:2011/5900)
Kuruluş amacı “haksız idari işlem ve eylemlerden doğan mülkiyet hakkı ihlallerini dava açarak engellemek” olan derneğimizin, “subjektif dava ehliyeti” vardır.
2)- Davalının istinaf dilekçesinde geçen 13.10.1992-21374 tarihli R.G.’de yayınlanan Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin sahil şeridinin belirlenmesine ilişkin 16.maddesinin b ve c bentlerinde geçen “kısmî yapılaşma” kavramının aynı tebliğin 4. madde a bendinde geçen tanımı şöyledir:
“KISMİ YAPILAŞMA
4.m/a)-Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında; 11 Temmuz 1992 TARİHİNDEN ÖNCE belirli bir kullanım amacına yönelik olarak onaylanmış 1/1000 ölçekli mevzii imar planlarının kıyı kenar
çizgisinden itibaren kara yönünde 100 metrelik kesim içerisindeki imar adalarında;
üzerinde yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan plan ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış yapılar
ile ruhsat alınarak en az subasman seviyesinde inşaatı tamamlanmış yapıların
bulunduğu parsellerin sayısının veya kullanılan toplam taban alanının
İMAR ADASINDAKİ
toplam parsel sayısının veya toplam alanının yüzde ellisinden FAZLA OLMASI durumudur.” (KKU Yönetmeliği 4.m/a bendi)
Kısmî Yapılaşma tanımının uygulama koşulları son derece açıktır.
1.Koşul : Sadece 1197 ve/veya 1196 numaralı ADA üzerindeki “11.7.1992 tarihinden önce bitmiş ve/veya subasman seviyesi tamamlanmış eski yapılar” dikkate alınır.
2.Koşul : Kısmi yapılaşma hükmünün uygulanabilmesi için 1197 ve/veya 1196 ADA üzerindeki bitmiş, subasmanı seviyesi tamamlanmış (yani, temel üstü vizesi almış) eski yapılar toplamının, 1197 ve 1196 numaralı ADADA bulunan tüm parsel sayısı veya toplam taban alanın YÜZDE ELLİSİNİ GEÇMİŞ OLMASI gerekir.
Dava konusu YENİ KAÇAK OTEL İNŞAATI 2019 – 2025 yılları arasında 1197 ve/veya 1196 numaralı ADA üzerinde bulunan (1197 ADA) 2, 3, 6, 7, 12, 12 sayılı parseller ile (1196 ADA) 7 ve 8 sayılı parseller üzerinde yapılmıştır. 1197 ve/veya 1196 numaralı adaların (sarı çizgi ile çember içine alınan parsellerinin) bugünkü durumu şöyledir:
(Çevredeki diğer parseller başka numaralı adalar üzerinde oldukları için değerlendirmeye alın(a)maz.)
1197 ve/veya 1196 ADA üzerindeki bitmiş veya subasman seviyesi tamamlanmış eski yapıların elimizde 11.7.1992 tarihli değil de 31.8.2004 tarihli fotoğrafı vardır.
(Eski yapılar 31.8.2004 tarihinde yıkılmamış olacağına göre, 11.7.1982 – 31.8.2004 tarihleri arasında yapılanları da 11.7.1982 tarihinden önce yapılmış ön kabulü ile) çok daha sonraki bir tarihte yani 31.8.2004 tarihinde bile Google Earth tarafından çekilen aşağıdaki fotoğraf incelendiğinde 1196 ve/veya 1197 üzerinde bitmiş ve/veya subasmanı tamamlanmış eski yapıların toplamı 1197 ve/veya 1196 numaralı ADANIN tüm parsel sayısı veya toplam taban alanının yüzde ellisini bırakın, yüzde üç (% 3)’ü bile değildir.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği ada bazında 11.7.1992 tarihinden önce bitmiş veya subasmanı tamamlanmış (eski) yapılar kısmi yapılaşmada baz alınır demektedir, (oysa, sayın bilirkişiler imar planında sahil şeridinde bulunan tüm adaları baz almıştır) 1992 yılı değil de 12 yıl sonrasının 31.8.2004 tarihine ait yukarıdaki fotoğraflar incelendiğinde bile bitmiş veya subasmanı tamamlanmış eski yapılar toplamı 1196 NUMARALI VE/VEYA 1197 NUMARALI ADANIN üzerinde bulunan parsellerin toplam alanının % 3’ünü bile geçmemektedir.
Dolayısıyla 1197 ve/veya 1196 NUMARALI PARSELLER ÜZERİNDE 31.8.2004 tarihinden önce bitmiş veya subasmanı tamamlanmış eski yapıların Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 16.maddesinin b ve c bentleri ile 4.maddesinin a bendinde belirtilen kısmi yapılaşma hakkından yararlanması mümkün değildir.
Kaldı ki, 31.8.2004 tarihinden önce bitmiş veya subasmanı tamamlanmış eski yapılar varsayalım ki yönetmelikte belirtilen hükümden yararlanabiliyor.
Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 16.maddesinin b ve c bentleri ile 4.maddesinin a bendindeki kısmi yapılaşma hakkından yararlanabilecek yapılar eski yapılardır.
Oysa, 1197 ve/veya 1196 numaralı parsellerde bulunan bu eski yapılar 2004 yılından sonra yıkılmıştır.
Yıkılan eski yapıların yerine ise 2019 – 2025 yılları arasında davaya konu KAÇAK OTEL İNŞAATI YAPILMIŞTIR.
16.m/b/c ve 4 maddede belirtilen kısmi yapılaşma hükmünden ancak ve ancak eski yapılar yararlanabilir. Eski yapılar yıkılıp yerlerine 2019 – 2025 yılları arasında yapılan KAÇAK OTEL İNŞAATI ise bu haktan yararlanamaz.
Yukarıda belirttiğimiz sonradan yapılan yapıların önceki bir haktan yararlanamamasının benzeri bir durum da (dava dışı olmakla birlikte konuyu anlatabilmek için yazıyoruz) 31.12.2017 yılından önce yapılmış kaçak yapılar için de geçerlidir. Çıkarılan İMAR AFFI, 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış kaçak yapılara uygulanabilir. İmar affından yararlanan eski kaçak yapılar yıkılıp yerlerine yeni kaçak yapılar yapıldığında yeni kaçak yapılar 2017 yılındaki imar affından artık yararlanamazlar.
3)- (2019 – 2025) yılları arasında inşaa edilen dava konusu KAÇAK OTEL İNŞAATI kıyı kenar çizgisinin 50 metre ötesine değil de deniz ile kıyı kenar çizgisi içine yapılmıştır. Bu durumu kanıtlayan 8.5.2025 tarihinde tarafımızca çekilen fotoğraflar aşağıda sunulmuştur.
Fotoğraflar incelendiğinde KAÇAK OTELİN önünde bulunan, halka ait sahil ile deniz halkın kullanımına kapatılmış olup, bu durum aşağıdaki fotoğraflarda da çok net şekilde görülmektedir.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ettiğimiz nedenler dolayı T.C. İzmir 8. İdare Mahkemesinin 24.03.2025 tarih, 2023/1409 E – 2025/408 K sayılı kararı doğru olup bu doğru kararın istinaf incelemesi neticesinde de kabul edilmesini, yargılama masraflarının davalı idareye yükletilmesine karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz. (5.6.2025)
Davacı : TEMİZ İZMİR DERNEĞİ
Adına Nivent Kurtuluş
